Gonorroe (Neisseria gonorrhoeae)

PCR

Diagnostiek naar Neisseria gonorrhoeae bestaat uit het verrichten van een PCR op klinische materiaal (NHG richtlijn SOA consult en  Samenvattingskaart SOA (multidisciplinaire richtlijn)

• Voor mannen heeft het insturen van 1^e straalsurine de voorkeur. Als alternatief kan een urethra-uitstrijk ingestuurd worden. Bij het ontvangen van anale seks dient tevens een rectumuitstrijk ingestuurd te worden. Bij het verrichten van orale seks dient tevens een keeluitstrijk ingestuurd te worden.
• Voor vrouwen heeft het insturen van een cervix plus urethra-uitstrijk (zorgverlener) danwel een diepvaginale uitstrijk (zelfswab) de voorkeur. 2^e keus is 1^e straalsurine.  Bij het verrichten van orale seks dient tevens een keeluitstrijk ingestuurd te worden. Bij het ontvangen van anale seks dient tevens een rectumuitstrijk ingestuurd te worden.

Bij klachten na een risicomoment dient er direct diagnostiek te worden ingezet.

Bij screening van een asymptomatische patiënt na een risicocontact is het NHG advies na tenminste 3 weken te testen en bij een negatieve test uitslag de test te herhalen na 3 weken.

“Test of cure” middels PCR, 4-6 weken na beëindigen therapie, is alleen geïndiceerd in geval van:

• Pharyngeale gonorroe
• Indien niet met ceftriaxon behandeld (dan ook kweek afnemen).
• Bij persisterende klachten (dan ook kweek afnemen)
• Bij re-expositie aan onbehandelde partner (tevens opnieuw testen op andere SOA's).

Indicatie	Voor het aantonen van Neisseria gonorrhoeae DNA in diverse patiëntenmaterialen
Deelgebied	Moleculair
Techniek	PCR
Materiaal	First catch urine, (genitaal) uitstrijken (speciale afname en transportset) vloeibare materialen in steriele container
Code afnamemateriaal	Steriele container (C) SOA-set uitstrijk (GU) SOA set urine (man) (GM) Greinerbuis (Q)
Benodigde Volume	Urine: minimaal 5 ml
Bewaarcondities	Koelkast, SOA set max. 90 dagen. Urine max. 7 dagen.
Doorlooptijd	1-3 werkdagen
Referentiewaarde	Negatief, Positief
Opmerking	Wordt in combinatie met Chlamydia trachomatis PCR verricht. Deze bepaling wordt extern uitgevoerd.

Gonorroe (Neisseria gonorrhoeae)

Kweek

Primaire diagnostiek bestaat uit een PCR op N. gonorrhoeae, omdat de gevoeligheid van de PCR hoger is dan van de kweek. Een kweek met resistentiebepaling op N. gonorrhoeae dient te worden verricht bij aanhoudende klachten na behandeling of indien er wordt afgeweken van de eerste keus behandeling middels ceftriaxon. 

• De voorkeursplaats van kweek is de meatus urethra. Bij voorkeur heeft de patiënt 2 uur voor afname niet geplast. Neem materiaal af door de E-swab door de afscheiding (ecoulement) te halen, eventueel na compressie van de urethra. Indien geen ecoulement zichtbaar is de urethra verticaal opendrukken en de E-.swab in de urethramond (3-4 cm diep bij mannen, 1-2 cm bij vrouwen) roteren en voorzichtig terugtrekken.
• Naast de urethra bij (jong)volwassen vrouwen ook de endocervix kweken en bij prepubertale vrouwen de introïtus.
• Op indicatie tevens een orale en/of anale kweek afnemen. Bij afname van de keelkweek de swab over zowel de posterieure oropharynx als beide tonsillen strijken.
• Voor de anus kweek, bij voorkeur via een rectoscoop, de E-swab 2-3 cm opschuiven in het anaal kanaal en gedurende 10 seconden roteren tegen anuswand

Indicatie	Voor het aantonen van Neisseria gonorrhoeae in diverse patiëntenmaterialen indien een resistentiebepaling nodig is (bij recidief)
Deelgebied	Bacteriologie
Techniek	Kweek
Materiaal	Uitstrijk (E-swab) van urethra, endocervix, keel, anus, introïtus, gewrichtspunctaat (steriele container of afgedopte spuit), bloedkweek (bloedkweekflesjes)
Code afnamemateriaal	Steriele container (C) E-swab (D) Bloedkweekset aeroob/anaeroob (K) Bloedkweek Peds Plus/F (pedibact) (L) afgedopte spuit (O)
Bewaarcondities	Punctaat: kamertemperatuur max. 24 uur Eswab: kamertemperatuur max 24 uur
Doorlooptijd	2-5 werkdagen
Referentiewaarde	Geen N. gonorrhoeae geïsoleerd, Geïsoleerde stam
Opmerking	NB 1. Een kweek op N. gonorrhoeae zo snel mogelijk, liefst binnen 6 uur (max binnen 24 uur)  inleveren bij het afgiftepunt, niet versturen per post.